Iedereen begint ergens, maar hoe word je paralympisch topsporter? Voormalig rolstoeltennisster Esther Vergeer vertelt hoe zij begon om het onmogelijke mogelijk te maken. Hoe verliep haar weg naar succes? Welke hobbels heeft ze moeten nemen voordat ze paralympisch kampioen rolstoeltennis werd?
Dwarslaesie
Op 8-jarige leeftijd kreeg Esther Vergeer met flinke tegenslagen te maken. “Binnen twee jaar kreeg ik drie keer een hersenbloeding. In die periode was het: ziekenhuis in, ziekenhuis uit. Als gevolg van een operatie kreeg ik een dwarslaesie, waardoor ik voortaan altijd moeilijk zou kunnen lopen. Als kind onderga je die ontwikkelingen, maar later ervaar je pas hoeveel impact zo’n dwarslaesie heeft. Na weer een ziekenhuisbezoek probeer je thuis het leven weer op te pakken. Dan komt in alle hevigheid de realisatie: ik ben in een rolstoel terechtgekomen en zal voortaan alles vanuit mijn rolstoel moeten doen.”
(On)mogelijk
Als kind bracht ze drie keer een fikse tijd – enkele weken en soms een paar maanden – door in het ziekenhuis. “Dankzij fysiotherapie, krukken en andere hulpmiddelen kon ik vervolgens wel lopen en meedoen op school, al deed dat wel veel pijn. Toen was er nog hoop dat ik ooit zou herstellen. Maar geleidelijk leerde ik om vanuit mijn rolstoel zelfstandig dingen te doen. Dat was minder pijnlijk en ik werd er snel handig in. Op krukken een glas meenemen uit de keuken was onmogelijk, maar in mijn rolstoel lukte dat wel. Zo kon ik naar school en gaan sporten.”
Doorzetter
De jonge Esther liet zich echter niet uit het veld slaan. “De omstandigheden dwongen me om inventief te zijn. Dat komt ook door mijn ouders, die zijn ook van het doorpakken. Ik wilde zoveel mogelijk meedoen: buitenspelen, gymlessen, logeren bij vriendinnetjes of met het gezin op kampeervakantie. We vonden altijd wel een oplossing. Dankzij mijn doorzettingsvermogen kon ik de knop omzetten. Als het leven niet makkelijk gaat, dan moet je hard werken en oplossingsgericht zijn. Mijn omgeving – mijn ouders en docent op school – hebben me daarbij geweldig ondersteund.”
Confrontatie
Dagelijks werd Esther ermee geconfronteerd dat ze als kind een beperking had. “Je bent de langzaamste met tikkertje, je wordt als laatste uitgekozen tijdens de gymles. Mensen staren je na op straat als je in een rolstoel zit. In het begin is dat best confronterend. Thuis kun je niet meer bij de hoogste keukenkastjes, instappen in de auto is lastiger. ‘s Avonds lig je in bed jezelf af te vragen: waarom moet dit mij overkomen? Komt het ooit goed? Dan komen de tranen, maar al snel heb ik geprobeerd om samen met mijn omgeving de knop om te zetten.”
Revalidatie
Als onderdeel van het herstel kreeg Esther fysiotherapie, ergotherapie en ging ze verschillende sporten proberen. “Badminton, volleybal, basketbal en tennis. Die laatste twee bevielen me zo goed dat ik na mijn revalidatie lid ben geworden van zowel een basketbalclub als een tennisclub. Ik bleek in beide sporten best handig te zijn. In 1997 werd ik met de Nederlandse selectie zelfs Europees kampioen rolstoelbasketbal. Mijn studie dwong me om te kiezen. Ik heb gekozen voor tennis, een individuele en veeleisende sport waar ik toekomst in zag.”
Professioneel paralympiër
Die keuze bracht een aantal veranderingen met zich mee. “Het team om me heen werd uitgebreid. Ik kreeg een trainer, meer aandacht voor voeding en het mentale aspect van topsport. Uitgangspunt was om naar de Paralympische Spelen te gaan. Dat betekent niet meer drie trainingen per week, maar twee trainingen per dag en dat zes of zeven dagen per week. Gek genoeg is dat helemaal geen offer, het voelt als het mooiste wat er is. Jezelf vooruit zien gaan, stijgen op de wereldranglijst en uiteindelijk meedoen aan Paralympische Spelen, als kroon op je werk.”
Blijven pieken
Het duurde niet lang voordat ze als nummer 1 van de wereld vele prijzen en medailles pakte. “Er zijn momenten geweest waarop ik me afvroeg: is dit het nu? Wanneer is het klaar en begin ik een maatschappelijke carrière? De routine - gezonde voeding, constante trainingen, jaarlijks dezelfde toernooien – leidde ertoe dat ik een nieuwe uitdaging nodig had. Ik had moeite om me te blijven motiveren en voelde een groeiende druk op mijn schouders om aan de top te blijven. Vaak was ik meer bezig om niet te verliezen dan met winnen.”
Switch
Behalve de onvoorwaardelijke steun van haar ouders speelt ook haar coach een belangrijke rol. “In die lastige periode van prestatiedruk en twijfels kwam er een belangrijk keerpunt: ik besloot om afscheid te nemen van de coach met wie ik tien jaar lang had gewerkt. De komst van mijn nieuwe coach bracht me vervolgens zoveel nieuwe energie. Dat is een heel fijne switch geweest.”
Ontlading
Als hoogtepunt noemt Esther haar gouden paralympische plak tijdens de spelen van 2008 in Bejing. “Daar kwam alles samen: onder druk presteren in een mooie wedstrijd tegen mijn grootste rivaal: Korie Homan. Op dat moment had ik heel lang geen wedstrijd meer verloren. Korie had nog nooit van mij gewonnen. In de finale stond ze zelfs op matchpoint, dat had ik nog nooit meegemaakt. Het scheelde slechts één punt of ik had die gouden medaille misgelopen. Toch heb ik die wedstrijd weten om te draaien. De ontlading en emoties van dat moment, dat blijft me voor altijd bij.”
Ondersteuning
Sinds 2018 is ze chef de mission voor de Nederlandse paralympische sportploeg. “Daarbij faciliteer ik alle Team NL-sporters om zo optimaal te kunnen presteren. Ik weet wat ze als sporter doormaken en probeer vanuit het kantoor van NOC*NSF mee te luisteren. Wij proberen ervoor te zorgen dat de sporters tijdens Paralympische Spelen zich alleen maar hoeven te focussen op presteren; het creëren van alle randvoorwaarden, daar houden wij ons mee bezig.”
Sport is voor iedereen
Esther is ervan overtuigd dat er plek is voor alles sporters. “Of je nou een beperking hebt of niet, sport kan zoveel goeds brengen. Sport is fysiek en mentaal heel gezond, goed voor je sociale contacten en voor je zelfvertrouwen. Dat heb je soms nodig in het dagelijks leven, wat je ook gaat doen. Graag zou ik zien dat sporten nog makkelijker toegankelijk wordt voor mensen met een beperking. Ook ben ik voorstander van meer sporten op de basisschool. Gun kinderen meer beweging en plezier!”
Start Your Impossible
Als je iets echt graag wilt, is er heel veel mogelijk. Dat is de gedachte achter Toyota’s Start Your Impossible. Tijdens ’s werelds grootste sportevenement bewijzen atleten dat niets onmogelijk is. Er wordt telkens bewezen dat niets onhaalbaar is en dit inspireert ons dat met de kracht van bewegen het onmogelijke kan worden bereikt. Vanwege deze idealen is Toyota trotse mobiliteitspartner van de Olympische en Paralympische Spelen. Die missie ondersteunt Esther van harte. “De grootste uitdaging was toen ik als kind in een rolstoel belandde. Daarbij was sporten niet mijn belangrijkste doelstelling, maar uiteindelijk bleek ook dat mogelijk te zijn. En daar heb ik een mooie carrière van gemaakt.’’
Mobiliteit voor iedereen
Deze doelstelling past volgens de rolstoeltennisspeelster uitstekend bij het merk Toyota. “Het mooie van Toyota is dat ze met behulp van technologie het leve n van mensen makkelijker willen maken. Dat doen ze niet alleen door auto’s te bouwen, maar ook met robotisering. Toyota denkt ook na over rolstoelen en andersoortige vervoersmiddelen. Zo kijken ze verder dan een beperking, streven ze naar mobiliteit, vrijheid en onafhankelijkheid voor iedereen. Dat is het grootste goed als mens. Het is gaaf om te zien hoe Toyota daar continue mee bezig is.”
